UCZYMY ONLINE I STACJONARNIE
po polsku Polish in English angielski en français français auf Deutsch deutsch

Zawody filmowe. Jak jest a jak mogłoby być? Nowy Model Produkcji.

Zawody filmowe. Jak jest a jak mogłoby być?

Chcemy zastosować system, który byłby dostosowany do obecnego rozwoju techniki. Często ten rozwój doprowadza do tego, że ilość zawodów w produkcji filmowej zamiast maleć zwiększa się. Są zawody, które są wpisane w aktualny system, które często nie mają nic do zrobienia na planie. Przez lata robiłem niemieckie filmy gdzie ekipa operatorska składała się z dwóch osób. Ja robiłem zdjęcia i szwenkowałem. Mój asystent Henryk Jedynak prowadził ostrość, ładował kasety i był kierowcą samochodu, w którym mieliśmy cały sprzęt. Filmy w tej samej skali realizowane dzisiaj wymagają oprócz Szwenkiera, Operatora Zdjęć i jego asystenta, ale ponadto DIT-a, który czasami także zajmuje się archiwizowaniem (ale nie zawsze) i jeszcze jest człowiek odpowiedzialny za podgląd Video (Video assist coordinator) i drugi asystent operatora (claper loader) odpowiedzialny za okablowanie, raporty i klapsowanie.

Inny przykład: Rola kostiumologa w filmie współczesnym często ogranicza się do tego, że odwiedza mieszkanie aktora przed rozpoczęciem filmu i w jego szafie wybiera jego prywatne rzeczy, które ma ubrać do odpowiednej sceny. W małym współczesnym filmie na tym się jego rola kończy, bo całą resztę obowiązków związanych z kostiumami już w czasie zdjęć przejmuje garderobiana/y. Są oczywiście filmy, w którym rola kostiumologa jest znaczna, ale czy to znaczy, że musimy angażować kostiumologa do każdego filmu?

Oświetalcze, Grip, Dyżurni

Jak jest
Każdy to widzi. Jedni pracują, a drudzy nie. W plenerze więcej pracy mają wózkarze, gripowcy. Oświetlacze się opalają. We wnętrzach szczególnie małych dzieje się dokładnie odwrotnie. Na każdym z ciężarówek tych działów filmowych są takie same narzędzia (drabiny, praktikable, magic arms, T-stands, Liny, siatki kamuflażowe, łopaty itd. Itd.

Jak mogło by być
Chcemy zastosować model meksykański gdzie jest jeden dział techniczny, który odpowiada za wszystkie prace na planie (Oświetleniowe, Gripowe- jazdy, krany, prace konstrukcyjne) To niewątpliwie wpłynie na optymalizację pracy szczególnie w wypadku, gdy chcemy stosować drugą ekipę (o czym poniżej). Ograniczy także środki transportowe i ilość przewożonych na Plan narzędzi.

Operator Dźwięku

Jak jest
Rzadko się zdarza, aby Operator Dźwięku zainteresował się pracami przygotowawczymi do filmu. Pojawia się najczęściej wtedy, gdy duża część prac przygotowawczych jest na ukończeniu.

To powoduje, że:

  • Często wybrane są już obiekty zdjęciowe okazują się nieprzydatne ze względu na hałas dobiegający z, zewnątrz które nie pozwalają na realizację zdjęć „setkowych”
  • Nigdy albo prawie nigdy mikroporty nie są umieszczane w kostiumie aktora przed zdjęciami. To powoduje, że w momencie, gdy wszyscy są gotowi do zdjęć Operator Dźwięku zaczyna zakładać swój sprzęt. Często zresztą dochodzi do wniosku, że kostium szeleści i nie da się na nim zamontować mikrofonu. Straty czasu przeliczone na cały film mogą dotyczyć nawet jednego dnia zdjęciowego.
  • Operator Dźwięku nagrywa mnóstwo „efektów dźwiękowych”, których w procesie montażu i postprodukcji dźwiękowej nikt dokładnie nie przesłuchuje. Postprodukcja dźwiękowa woli wybrać efekty z archiwum, bo jest to szybki wybór.
  • Dyskusje na planie, co jest ważniejsze (a często to jest konieczne) w danej scenie dźwięk czy obraz są często pozbawione kontekstu, bo Dźwiękowcy nie studiują scenariusza z punktu widzenia dramaturgii

Jak mogło by być
Dźwięk w filmie jest tak samo ważnym elementem dramaturgicznym jak obraz. A efektywność pracy Operatora Dźwięku nie powinna zwalniać procesu zdjęciowego. Proponujemy, aby jedna osoba była odpowiedzialna za całość procesu udźwiękowiania.

  • W tym celu Operator Dźwięku powinien rozpocząć swoją pracę dużo wcześniej. Jego obowiązki nie powinny się ograniczać do techniki.
  • Proponujemy, aby ten zawód ewoluował bardziej w kierunku twórczym (Sound Artist)
    Dźwięk podobnie jak obraz w filmie powinien być zaprojektowany i wykonany (nadzorowany) przez jedną osobę

– Chcemy, aby nie kończył swojej pracy po zakończeniu zdjęć tylko osobiście wykonywał albo, jeżeli jest to niemożliwe nadzorował proces montażu i udźwiękowienia filmu (Re-recording mixing). On jeden ma orientację, co nagrał dodatkowo w trakcie kręcenia. Jakie efekty i jakie „tła”.

–  Montaż na planie ułatwi na bieżąco selekcję wartościowego materiału dźwiękowego

  • Proponujemy, aby umieszczanie mikroportów w kostiumach odbywało się już na początku dnia zdjęciowego i było takim samym standardem w dziennym planie zdjęciowym jak charakteryzacja.
  • Wybór obiektów zdjęciowych powinien się zawsze odbywać w obecności i za aprobatą dźwiękowca
  • Dźwiękowiec powinien włączyć się w dyskusję na temat Stylu przyszłego filmu. Przynajmniej omówić Previs z punktu widzenia dźwiękowych potrzeb przyszłego filmu.
Projekt wnętrz: Marta Dalecka

Montażysta

Jak jest
Pisałem już o tym dużo, więc w skrócie. Obecnie obrazy (ujęcia), który trafiają do montażowni to ciągle półprodukty, które wymagają dalszej manipulacji. Miejscem decyzyjnym dotyczącym kształtu nie tylko w sensie strukturalnym, ale także wizualnym stała się montażownia. Ilość kręconego materiału pozwala na montowanie wielu różnych wersji montażowych tego samego filmu. Nakręcony obraz na planie może podlegać dowolnym wizualnym modyfikacjom i uzupełnieniom

  • Dzięki rozwojowi techniki montaż w filmie jest dużo ważniejszym zawodem niż było to kiedyś. (Ilość kręconego materiału)
  • Obecnie montażysta montuje film z dala od planu. Często w związku nadmiarem obowiązków reżysera przejmuje część jego funkcji (selekcja materiału np.) Zdarza się, że montażysta pojawia się w filmie po zakończeniu zdjęć, co jest jeszcze gorszym przykładem.
  • Obecny model tego zawodu nie pozwala na kontrolowanie, jakości powstawiania filmu już w trakcie jego realizacji. I to chcemy zmienić

Jak mogło by być
Montaż na planie gdzie sceny z Previs-u wymieniane są z tymi montowanymi roboczo. Można sobie wyobrazić model, w którym Montażysta dalej pracuje poza planem, a jego asystent wykonuje wstępną selekcję nakręconego materiału i wstępny montaż scen bezpośrednio na planie filmowym. Wszystko to odbywa się pod okiem reżysera i reszty ekipy a efekty jego pracy (wstępny montaż) są dostępne na każdym przenośnym urządzeniu (smartphone czy tablet).

Oczy filmu, czyli zawody odpowiedzialne za obraz.

Na początku eseju pisałem o bałaganie, który panuje w „wizualnych” działach filmowych i tutaj proponujemy poważną zmianę. Obecny system autorstwa rozproszonego chcemy zastąpić jednoosobową odpowiedzialnością. Chcemy stworzyć system gdzie jedna osoba (w porozumieniem z reżyserem) przejmie odpowiedzialność za całość wizualnej strony filmu. Sprawy stały się tak skomplikowane a rozwój techniki przyniósł tak znaczącą rewolucję, że nie warto się zastanowić jak odświeżyć coś, co narastało latami i tak naprawdę nie ma już szans na kosmetyczne zamiany. Powinna nastąpić generalna odnowa.

Operator filmowy

Jak jest
Zawód definiowany w różnych krajach inaczej (różny zakres obowiązków). W Polsce w porównaniu z pozostałymi kinematografiami inny model wykonywania tego zawodu. Operator w Polsce bardziej artysta, a w Europie i szczególnie w USA bardziej technik. W związku w rozwojem techniki zawód się dewaluuje. Poprzez rozwój techniki pojawili się nowi specjaliści, których wpływ na obraz jest często większy niż operatora (Graficy specjaliści od prewizualizacji, CGI i Graficy komputerowi) Pojawił się nawet nowy zawód – operator wirtualny, czyli specjalista od zdjęć w środowisku wirtualnym.

Wpływ operatora na obraz coraz bardziej się zawęża i nawet tradycyjna jego domena jak światło może zostać całkowicie zamieniona w procesie postprodukcji (światło wirtualne) Ratując się operatorzy uciekają w świat nowych narzędzi i gadżetów, które nie zawsze są konieczne, aby zrealizować dany film. Jeżeli nie zdobędziemy się na rewizję definicji zawodu operatora zginie on tak z rynku jak zawód szewca

Jak mogło by być
Operator artysta (Visual Director) gotowy przejąć na siebie znacznie większą ilość obowiązków ale jednocześnie uzyskać pozycję artysty odpowiedzialnego za całość wizualnego kształtu filmu
Czyli chcemy powołać nowy zawód. Visual Director to osoba, która będzie w całości odpowiedzialna za wizualną stronę filmu. Nie jest ważne czy pochodzenie tego nowego specjalisty będzie scenograficzne czy też operatorskie. Ważne żeby na tyle przemodelował swoje podejście do dotychczasowego zawodu, aby mógł podołać nowym wyzwaniom. W pewnym sensie Visual Director byłby kontynuacją pozycji, jaką kiedyś zajmował w systemie polskim Operator Filmowy.

Visual Director

Zakres obowiązków Visual Director:

  • W małych filmach Visual Director będzie odpowiedzialny zarówno za zdjęcia jak i scenografię. Czyli będzie odpowiedzialny za stronę wizualną filmu od samego początku do końca procesu postprodukcjnego.
  • Zdefiniowanie uzgodnionego z reżyserem stylu filmu
  • Wykonanie czy nadzorowanie zdjęć do Previs-u (Nie jest to 100%- towo konieczne)
  • Wybór materiałów ikonograficznych (Zdjęć, Videoclipów) jako referencji wizualnych przyszłego filmu
  • Nadzorowanie lub autorstwo story boardów, animatików (Jeżeli potrzebne?)
  • Realizacja wizualnych prób (testów) przyszłego obrazu (Łącznie z manipulacjami komuterowo- graficznymi)
  • Przygotowanie projektów scenograficznych i wybór obiektów zdjęciowych
  • Oświetlenie w filmie i decyzja, jaka część tej pracy zostanie wykonana w postprodukcji
  • Praca z kamerą
  • Prace postprodukcjne (Korekcja barwna czy inne manipulacje z obrazem)
  • Nadzór nad efektami CGI

Scenograf

Model, o którym piszemy dotyczy filmów małych i pomysł, aby zawód operatora i scenografa uczynić jednym zawodem może dotyczyć tylko kameralnych produkcji, gdzie zdjęcia odbywają się w obiektach naturalnych i przeważnie nie buduje się dekoracji. Trzeba pamiętać, że obecnie bardzo dużo filmów jest tak realizowanych i dotyczy to szczególnie filmów debiutantów

Jak jest
Scenograf z założenie jest kimś, kto buduje świat, w którym umieszczona ma być (odbywa się) akcja filmu. Obecnie w świecie filmu nie wszystko się buduje i wielkie studia filmowe coraz częściej plajtują, bo środki na realizację filmów są coraz mniejsze (Alwernia). Coraz częściej rola scenografa ogranicza się do wyboru istniejących obiektów i ich ewentualnej modyfikacji. (Przemeblowanie i przemalowanie obiektu) Ponadto znaczna część pracy scenografa jest przejęta przez postprodukcjyną grafikę komputerową. To, co widzimy za oknami naszych dekoracji czy obiektów zdjęciowych „dodane” jest już po zakończeniu filmu. Podobnie ma się rzecz z multiplikacją obiektów czy ich deformacją nie mówiąc już o realizacji scen w całkowicie wirtualnym środowisku. Scenograf w obecnym systemie jest kimś, kto bardzo rzadko odwiedza plan filmowy. Jego zadaniem w trakcie zdjęć jest przygotowanie kolejnych obiektów do zdjęć. Z racji zakresu obowiązków (definicji swojego zawodu) przygotowuje je tylko od strony scenograficznej. Nie ma przygotowania zawodowego, aby przygotować je od strony zdjęciowej np. oświetleniowej. Nie posiadając wykształcenia dramaturgicznego często buduje czy przygotowuje te elementy dekoracji, które nie będę (wręcz nie mogą zostać) wykorzystane w filmie. Często jego wizja przyszłego filmu różni się znacznie od wizji Operatora. Racja może być oczywiście po obu stronach, ale dlatego proponujemy model szczególnie dla małych filmów, w którym te dwa zawody połączyć w jeden. Artystę odpowiedzialnego za wizualną stronę filmu Visual Director. Chcę podkreślić jeszcze raz że nie jest ważne czy pochodzenie tego nowego specjalisty będzie scenograficzne czy też operatorskie. W obecnym systemie dekoracje są przygotowane od strony scenograficznej a przegotowanie ich od strony oświetleniowej rozpoczyna się wraz z rozpoczęciem zdjęć, co jest kolosalną stratą czasu.

Jak mogło by być
Patrz wyżej Visual Director

Dekorator wnętrz

Jak jest
Prawa ręka scenografa. W filmach małych ma więcej pracy niż scenograf, bo mało się buduje dekoracji od podstaw. Dekorator wnętrz proponuje zmiany w urządzaniu obiektów zdjęciowych. Wprowadza zmiany w umeblowaniu i dekoracji ścian i podłogi przygotowując praktycznie te obiekty do zdjęć. Wprowadza nowe meble, jeżeli potrzebne, wiesza obrazy, lampy, dywany i inne rekwizyty. Odpowiedzialny jest także za doprowadzenie obiektu do poprzedniego stanu sprzed wynajęcia do filmu.

Jak mogło by być
Dekorator wnętrz w nowym systemie powinien być najbliższym współpracownikiem Visual Director. Zakres jego obowiązków pozostanie podobny, ale stanie się częścią przejrzystego systemu a przynajmniej tej jego części, która jest odpowiedzialna za wizualną stronę filmu.
Zakres jego obowiązków nie będzie się znacząco różnił od obecnie wykonywanego, a system, w jakim będzie pracował pracy opisujemy w dalszych częściach (Druga Ekipa).

Kostiumy

Jak jest
W współczesnym filmie jego praca często się ogranicza do wyboru prywatnych ubrań, które wiszą w szafie aktora.

Jak mogło by być
Nie w każdym filmie potrzebny jest kostiumolog. Jego rolę może przejąć reżyser razem z Visual Director.

[Fragmenty eseju Sławomira Idziaka “Jak robić filmy taniej i lepiej”]

W kolejnym odcinku kolejne zawody filmowe. Co myślicie o proponowanych przez nas rozwiązaniach? Zapraszamy do komentowania.

Udostępnij na:
Facebook
Twitter
LinkedIn
Remember Me

Zostań wykładowcą
online

Zaproponuj temat
kursu online